Czy słyszeliście kiedyś o efekcie Forera? Nie? Na nim właśnie opiera się ludzka wiara w horoskopy. Jest to pojęcie z dziedziny psychologii, obserwacja, że ludzie uznają za bardzo trafne opisy ich własnej osobowości, które w rzeczywistości są jedynie ogólnymi zestawami danych odnoszącymi się do znacznej grupy ludzi.
Ten właśnie efekt horoskopowy stał się dla mnie inspiracją do przygotowania kolejnej lekcji powtórkowej.
Etap 1
Na początku była…praca domowa. Uczniowie mieli za zadanie poszukać i przynieść na zajęcia różne horoskopy. Oczywiście, najwięcej było tych gazetowych, ale udało się też znaleźć jakiś wycinek z kalendarza oraz kilka książek, z profesjonalnymi tablicami do wyliczeń astrologicznych. Na lekcji przyjrzeliśmy się znaleziskom i stworzyliśmy listę zagadnień, które poruszają horoskopy. Okazało się, że „przepowiadają” one przyszłość w bardzo konkretnych dziedzinach, takich, których ludzie są najbardziej ciekawi.
Etap 2
Wspólnie ustaliliśmy przykładowy schemat horoskopu, który zapisaliśmy na dużym arkuszu papieru. Uznaliśmy, że muszą się w nim znaleźć następujące informacje:
- nazwa znaku Zodiaku / lub inne oznaczenie/
- daty, w których dany znak „obowiązuje”
- charakterystyka osoby urodzonej pod tym znakiem – kluczowe cechy charakteru
- związki znaku ze zdrowiem
- wpływ znaku na związki uczuciowe
- najlepsze proponowane dla znaku zawody
- ewentualnie takie elementy jak kwiat, zwierzę, pora roku przypisane do znaku.
Etap 3
Tym razem uczniowie pracowali w parach. Między pary podzieliłam materiał ze starych ćwiczeń „Sztuka pisania” Wydawnictwa Edukacyjnego (TUTAJ). Zadaniem uczniów było przeczytanie podręcznikowych horoskopów, podkreślenie słów i wyrażeń niezrozumiałych oraz próba ich wyjaśnienia z użyciem słownika. Przy okazji ćwiczyliśmy robienie glos na marginesie zeszytów.
Następnie uczniowie na forum wyjaśniali trudne słowa, dopytywali o znaczenia. Na tablicy notowaliśmy wyrazy, które były dla uczniów nowe lub trudne do zdefiniowania, a następnie dzieciaki układały z nimi zdania. Tym sposobem powtórzyliśmy i rozszerzyliśmy słownictwo potrzebne do charakterystyki bohaterów 🙂
Etap 4
Połączyłam uczniów w grupy i dałam kolejny materiał ze „Sztuki pisania”. Tym razem – ptasie horoskopy. Zadaniem uczniów było stworzenie na ich podstawie bazy wyrażeń przydatnych do pisania horoskopu. Uczniowie bardzo sprawnie znaleźli wiele sformułowań i zanotowali je w zeszytach, rozszerzając i powtarzając jednocześnie leksykę potrzebną przy pisaniu charakterystyk.
Etap 5
Na koniec zaproponowałam uczniom zabawę w stworzenie krótkich horoskopów uczniowskich. Znakami zodiaku stały się dla nas przybory szkolne. Byli więc urodzeni pod znakiem Plecaka, Linijki, Długopisu, Tablicy, Dzwonka i Ołówka. Uczniowie z zabawny sposób podeszli do zadania, wykorzystując efekt Forera i trafnie charakteryzując różne grupy uczniów. I tak urodzeni pod znakiem Linijki zawsze byli układni i bali się złamać ustalone w szkole zasady. Uczyli się od początku do końca, wielką dokładnością. Urodzeni pod znakiem Ołówka ciągle zmieniali zdanie i wycofywali się z tego, co powiedzieli, a ci spod znaku Dzwonka byli nerwowi i impulsywni.
Kolejne zajęcia poświęcone horoskopom sprawiły uczniom wielką radość, a mnie dały pewność, że uczniowie poradzą sobie z opisem postaci. Ćwiczenia leksykalne pokazały, że dzieciom trudno jest wyjaśnić niektóre słowa, cechy, że mają trudności z właściwym zastosowaniem wyrazów. Przy zabawie horoskopami pokonywanie tych trudności wcale nie było takie żmudne.